|“Нүд чинь миний тэнгэр” номын тухай|
Урлаг, утга зохиол үүссэнээс хойш яван явсаар өдгөө ямар нэгэн зүйлийг хүнд шууд тулгахаа больжээ. Учир нь хүний сэтгэл ямагт хувьсан өөрчлөгдөж байдаг болохоор тэр. Магад зөвхөн өөртөө эсвээс өөрөө ч мэдэхгүйгээр туурвисан бүтээлүүд олон байдаг. Түүнээс уншигч юуг мэдрэх, таних, ойлгох, бие хүнд нь дөт мэдрэмжийг хүлээн авах нь хувь бодгалийн асуудал. Харин яруу найраг бол анхнаасаа ямар нэгэн ухаарал, сэтгэлийн дотоод дахь хөг эгшгийг хүмүүст гүн ухааны адилаар номчилж ирсэнгүй. Зөвхөн өөртөө зориулж бичих, сэтгэл дэх олон өнгийн гунигаа юүлэх, зүрхэндээ мэдэрч буйг бичих, уйтан ганцаардлаа усан бороо, цасны гэгээ, навчсын сэрчигнээтэй харьцуулах шиг...
Ахуйгаас мэдэрсэн нь хүний амьдралаас гадна байгалийн чимээтэй л ойр. Ээжлэн солигдох дөрвөн улирлын гэгээнд хүн бус байгалийн араншинг дотооддоо сонсож, ярилцаж, үзэгдлийнх нь өнгөнөөс сэтгэлийн хэлээ олоод цаасан дээр буулгадаг мэт. Энэ чанар яруу найрагч Ц.Дэлгэрмаагийн шүлгүүдээс тодхон анзаарагдана.
Тэрбээр яруу найргийн “А тэмдэглэл”, “Дотоод тэнгис”, “Зүрхэнд агч Намур”, “Нүд чинь миний тэнгэр” түүврүүдээ хэвлүүлжээ. Мөн “Баавгай нэртэй шувуу Бархас охин хоёрын түүх” хүүхдийн бэсрэг тууж, “Хөх мэдрэхүй” шүлгийн /хамтын/ цоморлиг уншигчдад хүргэсэн юм.
Түүний хэвлүүлээд удаагүй байгаа “Нүд чинь миний тэнгэр” яруу найргийн түүврийг уншихад өмнө удаад шүлгүүдээс нь анзаарсан бодлууд улам улам аа тун чиг бодитой болох нь мэдрэгдэнэ.
Найрагчийн өртөө зориулж босгосон орон зайн дундах бодлууд нь тунгалаг бөгөөд ухаарал нь ямархан гэгээн өнгөтэй болохыг шүлгүүдээс нь анзаарна. Тэгснээ хачин гунигтай, тэр гуниг нь яг л түүнд зохих шиг эрхэмсэг дүрээр яруу найрагт заларна. Эмзэглэл, зовиур, гарах гарцгүйд тулсан нэгний шаналал ч бий.
УЛИРЛЫН НҮД
Яруу найрагч юуг онцолж харав. Бүр тодорхой хэлбэл амьдралаас, хүмүүсийн дундаас, орон хотоос, ээлжлэх улирлуудаас ямар нүдийг, гунигийг, хайрыг онцолж хараад зүрхнийхээ хэмнэл шиг лугших амьд халуун мөрүүд тэрлэв.
Ц.Дэлгэрмаа номынхоо шүлгүүдэд туссан өөрийн гунигийг гурван хэсэг болгон хуваажээ. Тэдгээр нь навчин судалтай цагаан хуудас дээр таталсан өөрийнх нь шүлгийн мөр, Орхан Памукын “Хар судар”, Д.Нацагдоржийн бүтээлээс авсан эшлэлүүдээс харагдана. Энэ ном ч өөрөө хэчнээн харагдахгүй боловч дулаахан нь мэдрэгдэх улирлын гэгээ, амь явахын сайхныг дуулсан тийм шүлгээр эхэлдэг.
Үдэш надад нөмрөг зэхжээ
Үл үзэгдэх дуслуудаар нэхсэн
Үнсэлт шиг дулаахан нөмрөг байнам.
Үнэндээ агаар жиндүү ч
Өлмий дороос бүлээхэн дэлхий ивнэм.
Анхилхан хаврын тэнгэр өөд
Алгаа хандуулбаас шүлэг хайрланам.
Амин чанарт нь шүтэж гэмээнэ
Амьсгал шинэдэм улирал байнам. /6-р тал/
Ирж буй улирал. Хавар монголчуудын сэтгэлгээнд эртнээс урин цаг наашилж, өвс ногоо өндийж, байгаль эх ахин амилж буйн шинжийг дохиолсон мөн чанарын үрийг ямагт тарьж, ургуулсаар ирсэн. Байгалийн мөн чанарт нь үнэн сэтгэлээсээ шүтэж гэмээнэ хүний сэтгэл ч бас түүнтэй хамт цэцэглэж, амьсгал хүртэл шинэхнээрээ санагдаж агаарын жиндүүг дулаанд хувиргах шидтэй ажээ. Магадгүй тэр жиндүү агаар сэтгэлд нь зуурдынх бус шигээр шигдэж зовоосон ямархан нэгэн эмзэглэлийн үр биз. Гэтэл хавар болохоор сэтгэлд нь шүлэг тэмтрэгдэж, дэлгэсэн алга дээр нь тунгалахан улирал тэрлэх шүлгийн мөрүүд үлдээх шиг мэдрэмж яруу найрагчийн л ухаарах эгшин шиг бодогдоно. “Үл үзэгдэх дуслуудаар нэхсэн Үнсэлт шиг дулаахан нөмрөг” -гийн тухай бодоход шүлгэнд гарах ахуйг хаврын анхны бороотой өдрөөр ч төсөөлж болмоор. Уран бүтээлчийн хамгийн торгон мэдрэмжийг хавар хөглөдөг юм шиг. Уй гунигаа өвлийн урт өдрүүдэд бие сэтгэлийнхээ дотор хураасан нэгэн улмаар тийм л амьсгал шинэдэм мөчүүдэд амьдралын анхилхан юмсыг илүүтэй танин ойлгоод алсран одсон оюун бодолдоо ахин шинээр төрөх шиг...
...Газрын хаанаас ч юм тунгалагхан шувуу нисэн ирж
Гар дээр минь буугаад салхи, навчсын тухай дуулна.
Хаврууд нахиалж, цэцэглэх олон зун, цэнгэг намрууд улирч
Хариг хүйтэн өвлүүдийн гүнд амь тавьчихалгүй сая сэрсэн
Өнжмөл өвс шиг л өөртөө сэтгэгдэнэ...
Үндэс тэтгэх урь мэдэрч, өндийн буй юм сан уу,
Өөрөө ч мэдэлгүй гар хуруу шүлгийн аясад хөтлөгдөнө. /7-р тал/
Огт ондоо бодол санаа, орчлон ертөнцийн тухай мэдэрч, уншиж зогссон найрагч гэнэтэд үгүй болсон аавынхаа тухай бодохдоо улирлаас өөрт нь чимээлсэн ахуйн өнгийг бие сэтгэлдээ хоромхон зуур нэвчүүлж, өөрөө ч мэдэлгүй гар хуруу нь шүлгийн айзамд хөтлөгджээ. Салхи, навчсын тухай дуулж буй тэр тунгалагхан шувуу бол мөнөөх хаврын улирал юм. Бичих гэж яараагүй, үзэг атгах гэж адгаагүй атал шив шинэхэн улирал айлчлан ирэх нь шүлэг л хөвөрдөх замын тийш урина. Бүхний ард цөхөрсөн, шаналсан сэтгэлтэйгээ зууралдсан ч тэсээд үлдсэн өнжмөл өвс шиг сэтгэгдэхэд өндийгөөд босмоор зориг төрнө. Орчлонгийн хуран үймээнд няцарч, балбуулсан зүрх нь аанай л амьд хэвээрээ цохилохыг хаврын улирал түүнд мэдрүүлдэг ч юм шиг бодогдоно.
Байгалийн зураглал яруу найрагт нэг бол дүрслэл, харин нөгөө талдаа хувь уран бүтээлч түүний нэг хэсэг болсон байх түлхүү зонхилдог. Гэтэл Ц.Дэлгэрмаагийн шүлэгт байгаль яг л өөрийн энгүүн чанараараа дүрслэгдэх агаад илүү дотоод сэтгэлийн мэдрэмжтэй уялддаг. Улирлын хүчээр өндийн босох, шүлэг бичих тийм чанар.
Эл номын шүлгүүдэд хавраас төрсөн амьдрал, өвлөөс үлдсэн цөхрөл, намраас үүдсэн дулаахан гуниг бий. Улирал бүр өөр өөрийн араншин, харцтай байдаг ажээ. Түүнийг онож хараад, тэмтэрч чадсан хүнээс бүгд ойлгохгүй ч бүгдийн мэдэрч болох шүлгүүд төрдөг байна.
ХАЙРЫН НҮД
Хайрыг олон тодорхойлолт дагалддаг. Бүр бичвэрээс нь үл гажиж болох мэт дүрмийг цогцлоосон онолын номууд ч тоймгүй. Зарим нь Фроммын онолын сэтгэлгээний үүднээс загварчилсан хайрыг дүрэм болгоод ухвар мөчид боловсролын хүрээнд дулдуйдан бүтээснээ нийтээр уншиж ойлгож, тус замаар цаашид бэдэрвэл жинхэнэ хайрыг атгаж, зүрх сэтгэлийн аз жаргалд хүрнэ хэмээн номлох нь бий. Гэтэл хайрын тухай ойлголтууд анхнаасаа л хүн төрөлхтний харилцаа, хурьцал, амьтадтай адил байгалийн зөнгөөр үр удмаа үлдээх үйл явцаас ч хэдийтсэн өргөн цар хүрээтэй болохыг уран зохиол, яруу найраг л бидэнд тайлбарлаж, төсөөлшгүй, хэзээ ч бодож олоогүй тийм ахуйд оруулдаг.
Ц.Дэлгэрмаагийн шүлэгт хайр хоёр янзаар тусжээ. Нэгдүгээрт гуниг. Хайр ямагт гуниг, цөхрөл дагуулж түүнд айлчилна. Гэтэл тэр цөхрөл, шаналал найрагчийг үхүүлэлгүй амьд байлгаж, Мишимагийн романы зарим дүрүүд шиг хорвоог өөрөөр ажих, зөвхөн “хоёрхон биенийхээ тухай ердөө ч биш” болох тийм эгээрэлд хүргэнэ.
Уулзахгүй, харахгүй тусам улам зүс нэмэлтэй
Ухаан хэрэв самуурваас ганц л нэрийг саналтай
Дэмий бодлууд өдөрт өчнөөн л төрдөг хойно доо?
Дэвэргэж, улам санааширсаар хайран амьдралаа үрэлтэй...
Хүүрнэл зохиолоос ялгарах нэг онцлог нь яруу найрагт эзэн бие заавал дүрслэгдэх бус үгсээр, найрагчид өөрт нь зориулагдсан мэдрэмжээр амилах боломжтой. Хандаж буй эзнийг нь уншигчид нарийн тодорхойлох ямар нэгэн сэжүүр үгүй атал тодорхой мэдрэгдэнэ. Ойлгомжгүйг тун ойлгомжтой болгон тайлах. Хэдий уулзахгүй байсан улам зүс нэмж, ухаан санаа нь самуурахад нэрийг нь л санахад ханах тийм зүрх зориг яруу найргийн хэлээр хайрыг илэрхийлдэг хүнээс л гарах болов уу. Харин энд төрж буй бодлууд нь дэмий, цаг үрсэн ч шигээр огт санагдахгүй. Өдөрт өчнөөн л дэмий юмс бодогдох тул харин ч эхний мөрүүдийн хандсан эзний тухай бодсоор амьдралаа үрэх нь утга учиртай гэх дэвэрсэн санаа алдалт, зоримог шийдвэрээр дүүрэн.
Санаж байгаа болов..,
шаналж?
Санахаар, шаналахаар ч юм болоогүй л дээ,
гэхдээ л
Сар, жилүүдийг бодохоос зүрх өвдөнө.
Ихэнхдээ л цөхөрсөн, шархиртал өвтгөсөн хайрын тухай уншиж байв. Нөгөө талдаа аз жаргалаар дүүрэн, амьдралд нь зөвхөн нар туссан хайрын тухай. Гэтэл уг мөрүүдийн эмзэглэлд ижилссэн уудам сэтгэлийн орон зай нь “Санахаар, шаналахаар ч юм болоогүй л дээ” гэх мөрүүдээр илэрч байна. Дараагийн мөр нь харин “Сар, жилүүдийг бодохоос зүрх өвдөнө”. Магад энэ өвдөлт нь хайртай хүнийхээ тухай бодох, эхний мөрийн асуултын тухай эргэцүүлэх шалтгааныг үүсгэжээ. Шүлгийн мөрүүдэд ижилсэн буусан найрагчийн дотоод дахь нэгдмэл чанарыг тодорхой үзэгдэнэ. Шаналал, санагалзал, өвдөлт, энэ бүхнийгээ эргэцүүлэн бодох тусам тэлэх сэтгэлийн уужим орой зайг бүгдийг нь ийм цөөхөн мөрөнд багтааж болох аж.
...Амьдрал гэгч чухам юу болохыг, хэрхэн амьдрах тухай
Амлаад хэлчих үг даанч үгүй ээжид нь
Амь халуун хайраас өөр, энэ гээд
Аваад өгөх юу ч үгүй л, ээж нь...
Өдрөөр чамгүй бол жаргалгүй, шөнөөр шүлэггүй бол нойргүй
Өчүүхэн нэгэн шувуу мэт чиний ээж
Өдөө ч засалгүй яаран нисээд тэнгэрээс олсон эрдэнэ нь
Өөдөсхөн чи л байлаа, өвдөж унагасан үгс л байлаа.
Өдрөөр жаргалгүй, шөнөөр нойргүй байгаагийн шалтгаанаа үнэнээр нь өчсөн эдгээр мөрүүд ямар ч мөргөлийн үгсээс илүүгээр уншигчдын сэтгэлд гэрэл гийлгэнэ. Охиндоо өгч буй хайр бус охиндоо өөрийнхөө аз жаргал, амьдралаас авдаг хайрынхаа тухай л өчиж буй найрагч. Зориулж чадах амь халуун хайраас өөр юу ч үгүй атал өөдөсхөн охин, өвдөлтөөсөө унагасан шүлгүүдээр л аз жаргалыг мэдрэх тийм гоёмсог зүрх. Таньж мэдэх зам нь хоосон, хүнд хэцүү байлаа ч эцсийн үзүүрт нь л жинхэнэ аз жаргалыг таних утга оршдогтой адил.
Нөгөө нь баяр баясал, аз жаргал. Магад хайрлах сэтгэлээр дамжин ирэх амьдралын баяр баяслын мэдрэмжээ тэрээр яруу найргийн хэлээр хамгийн сайн илэрхийлж чадах болов уу.
...Илбэчин гэдгийг нь мэдэвч цаг хугацаанд
Итгэхдээ л бид хүүхэд шиг гэгээрнэ.
Инээмсэглэхдээ бас агшныг зогсооно.
Ийм болохоор л учрал гэдэг
Санаж санаж уулзахад дулаан алганы илч болно
Салахдаа хүртэл гэрэвшиж хацарт үлдээх зурвас болно
Хайрлах нь удаан ч
Хамт байх хугасхан тохиолд
Биднийг, бяцхаан дурсамжууд л жаргалтай болгоно.
Бүх юм хуурмаг, түр зуурынх. Тэр мэдээж үүнийг мэдэх боловч тэрхүү зуурдын илбэчин адил цаг хугацааны гүнд тохиох агшны учралууд л дулаахан, аз жаргалтай болгоход итгэнэ. Ийм л итгэлээр бие сэтгэл нь яг л хүүхэд шиг ариусна, цаашид ахин дахин учрах богинохон дурсамжуудыг илчийг мэдэрнэ. Уулзах мөчдөө гараас нь атгасны халуун илч, салан одоход хацарт нь ирэх зурвас шиг үнсэлт дүрслэгдээгүй атлаа шүлгээс нэвт мэдрэгдэнэ. Энэ мэт учрал тохиолоос үлдсэн дурсамжуудын гэгээнд, үнэнд хайр оршино. Тийм л хайр бусдыг жаргалтай байлгадаг биз.
ААВЫН НҮД
“Хүн, байгаль, хайр хэмээх гурван үгийг дотроо тарни мэт шившин байж энэхүү номоо эмхэтгэлээ” хэмээн яруу найрагч Ц.Дэлгэрмаа түүврийнхээ өмнөтгөлд дурджээ. Харин уг бүтээлийн дотроос аавын тухай шүлгүүд нь зүрх хөндөнө. Г.Аюурзана нэгэнтээ “Өнгөрсөн юм гэдэг дандаа сэтгэл шимшрэм” гэж бичсэн байдаг. Аавыгаа санах нь эл түүвэрт өөрт нь өвлөгдөж ирсэн чин хайр, түүгээр дамжин нэхэгдэх дурсамжууд, тэгэх бүр өөрийгөө хэчнээн нялх болохыг ухаарсан харуусалт зүрхний дуун сонстоно.
Аялгуу сайхан эгшиг дор
Аав л юугаа санана...
Хур холдсон өдрийн нарандаа
Хурмаст зүг рүү мордоод одсон нь...
Хуучрын эгшиг цээж урна л...
Заримдаа яруу найргийг уншиж мэдрэхэд л хангалттай. Тайлбарлан нурших нь магад маанаг хүний л ажил хэмээсэн нэгэн найрагчийн үг ч бий. Яруу сайхан эгшиг аавыг нь бодогдуулах эсвээс ерөөс монгол хүнд үрэгдсэнийг нь илүүтэй санагдуулах ийм чанар бидний үндэстэнд л байдаг болов уу. Шүлгийн эхлэлд аавыг нь санагдуулсан эгшиг хуучир хөгжим болохыг, хур холдсон цагаар хурмаст руу мордсон гэхээр намар цагийн гунирхал нэвт мэдрэгдэнэ. “Цээж урна л...” гээд хэлчихээр байж суумгүй тийм л давчдам харуусал бие орооно. Урагдаад байгаа цээжний шалтгаан нь болсон аавынхаа өмнө гэмтэй шиг мөрүүд цааш хөврөх шалтгааныг ийнхүү эхлүүлжээ.
Эгшиг дуугаа зориулж амжаагүй,
Инээлгэж дандаа бүтэн жаргаагаагүй
Хайрын нэхэлтэй өдөр хоногуудад
Хажуудаа байгаа бурхныг хараагүй.
Үрс нь дандаа гуниг л мэдрүүлсэн, гэтэл
Өөдөө заяатай гэж өлмийгөөс ивээд
Өвөр дээрээ аав минь цэцэг шиг ургуулсан.
Дээрх мөрүүдэд сул үг үгүй. Мөн найрагчийн харуусал, сэтгэлд нь хурсан гуниг, дурсамж доторх аавынх нь мөн чанар, үрсээ гэсэн амь халуун сэтгэлийг илтгэн харуулна. Аав, ээж гэх хүмүүс аль ч ялгаагүй үрсийнхээ төлөө зовниж явдаг. Тийм л чанарыг “үрс нь дандаа л гуниг мэдрүүлсэн” гэх ухаарлаар үгийн шидэд хувилгажээ.
...Та хаа нэгтээгээс үргэлж биднийг хардаг уу?
Тамирдахын цагт аргадаж, таагүй бүхнээс нөмөрлөдөг үү?
Хүрмийг тань нөмрөн зогсоод, захидалтай тань ярилцахад
Хүүхдүүддээ үлдээсэн итгэл, чинхүү хайр л мэдрэгдэнэ...
Ямар нэгэн сайн сайхан чанар үр удамд өвлөгдөн үлддэг гэх язгуурын сэтгэлгээ бидэнд бий. Харин түүний адилаар тэнгэр болсон нэгэн нь үргэлж харж, ивээдэг үзэл санаа, итгэл найдварын хөтчөө бид мөн чанартаа хадгалж буйгийн илрэл нь “Тамирдахын цаг аргадаж, тээгүй бүхнээс нөмөрлөдөг үү?” гэх мөрүүдэд шингэжээ. Ерөөс эд хөрөнгө, элдэв чамин зүйлсийн аль нь ч энд хэрэггүй. Гүр.Нямдоржийн нэгэн хайку бий.
“Олоон жил дэрлэсэн
Энэ дээлийг угааюу гэтэл
Саалийн үнэр нь хайран”.
Энд саалийн үнэр чухал. Харин Ц.Дэлгэрмаагийн шүлэгт өмссөн асан хүрмийг нөмөрч байгаад бичиглэсэн захиаг уншихад мэдрэгдэх итгэл, чинхүү хайр л хамгаас эрхэм. Мэдрэгдэж аавын хайр, үлдээсэн итгэл нь магад түүнийг ийм ухаарал дүүрэн мөрүүд тэрлэх шалтгааны үүдэл ч байж мэдэх юм.
Түүний шүлгүүд гунигаар дүүрэн шиг санагддаг. Гэхдээ ухаарсан, таньж мэдэрсэн бүхэнд нь шингэсэн эмзэглэлээс үүдэж бүрэлдэхдээ дулаан, хүйтнийг ижилсүүлэн тээсэн тийм гуниг. Амьдралын нэгэн мөчлөг дээр зогсоод орчныг ажихад утга нь тодрох тийм гуниг. Сэтгэлийнхээ гүнээс тэр тийм гунигийг түүдэг шиг бодогдоно.
Орчин үеийн дэлхийн яруу найргийн нэгэн хүндтэй эрхэм Эмили Дикинсоны шүлгүүдийг анх монгол дээрх орчуулгаар нь уншихад надад яг л нэг цөхрөл шаналан, уйтгар гунигийн цөөрөм дундуур сэлээд гарчих шиг мэдрэмж төрж билээ. Түүнтэй адил “Нүд чинь миний тэнгэр” түүврийг уншсаны дараа нахиалж амжаагүй хаврын хоосон эсвээс намрын бүүдгэр сөрчилд хучигдсан ой дундуур таваргаж яваад гэртээ ирэх шиг санагдана. Тэндээс олсон бүхэн минь намайг амьдралд улам хайртай, илүү хүнлэг нэгэн болгосон шиг мэдрэмж эцэст нь төрнө.
Сэтгэгдлүүд : 104
урлан
prednisone brand name in india <a href=" https://prednisonetablets.shop/# ">prednisone tabs 20 mg</a> prednisone tablets canada prednisone 5mg cost https://prednisonetablets.shop/ prednisone buy online nz
cortisol prednisone <a href=" https://prednisonetablets.shop/# ">can you buy prednisone</a> best pharmacy prednisone prednisone medicine https://prednisonetablets.shop/ prednisone 21 pack
prednisone prices <a href=" https://prednisonetablets.shop/# ">prednisone 300mg</a> prednisone cream prednisone generic cost https://prednisonetablets.shop/ where can you buy prednisone
where can i buy generic clomid without prescription <a href=" https://clomiphene.icu/# ">can i get clomid without rx</a> where can i buy cheap clomid without insurance where can i get clomid tablets https://clomiphene.icu/ where to get cheap clomid
cost generic clomid pill <a href=" https://clomiphene.icu/# ">can i order clomid online</a> where buy cheap clomid pill can i order generic clomid https://clomiphene.icu/ order generic clomid pills
can i purchase cheap clomid without rx <a href=" https://clomiphene.icu/# ">cost of clomid without prescription</a> can i get cheap clomid no prescription clomid medication https://clomiphene.icu/ can you get cheap clomid price
prednisone 50 mg canada <a href=" https://prednisonetablets.shop/# ">54 prednisone</a> 20 mg prednisone prednisone pills 10 mg https://prednisonetablets.shop/ prednisone without a prescription
prednisone 10 mg tablets <a href=" https://prednisonetablets.shop/# ">prednisone 20mg by mail order</a> buy prednisone online without a prescription prednisone 2 mg https://prednisonetablets.shop/ order prednisone with mastercard debit
prednisone 50 <a href=" https://prednisonetablets.shop/# ">prednisone 40 mg price</a> generic prednisone cost order prednisone on line https://prednisonetablets.shop/ prednisone cost in india
prednisone 20mg prices <a href=" https://prednisonetablets.shop/# ">buying prednisone from canada</a> buy prednisone online from canada average cost of generic prednisone https://prednisonetablets.shop/ prednisone 2 mg daily
stromectol 3 mg tablet price <a href=" https://ivermectin.store/# ">minocycline pills</a> topical ivermectin cost minocycline 50 mg online https://ivermectin.store/ ivermectin 3
buy ivermectin cream for humans <a href=" https://ivermectin.store/# ">stromectol 3 mg price</a> ivermectin lotion cost ivermectin 50 https://ivermectin.store/ ivermectin 4 tablets price
ivermectin oral <a href=" https://ivermectin.store/# ">stromectol pills</a> ivermectin 8 mg stromectol how much it cost https://ivermectin.store/ stromectol pill for humans
ivermectin 3mg for lice <a href=" https://ivermectin.store/# ">п»Ñwhere to buy stromectol online</a> ivermectin 500ml ivermectin malaria https://ivermectin.store/ ivermectin 1 cream generic
how to buy generic clomid <a href=" https://clomiphene.icu/# ">order generic clomid online</a> clomid without insurance can i purchase cheap clomid no prescription https://clomiphene.icu/ cheap clomid without insurance
minocycline rash <a href=" https://ivermectin.store/# ">minocycline 100mg pills</a> ivermectin otc stromectol 3 mg tablet price https://ivermectin.store/ buy ivermectin cream
ivermectin 10 mg <a href=" https://ivermectin.store/# ">ivermectin malaria</a> ivermectin 4000 mcg ivermectin syrup https://ivermectin.store/ stromectol tablets for humans
where to buy ivermectin pills <a href=" https://ivermectin.store/# ">minocycline 100 mg without doctor</a> minocycline for acne 100mg where to buy ivermectin cream https://ivermectin.store/ stromectol brand
ivermectin 4000 mcg <a href=" https://ivermectin.store/# ">ivermectin 3mg for lice</a> ivermectin stromectol ivermectin 5 mg price https://ivermectin.store/ ivermectin pills
where can you get amoxicillin <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin capsule 500mg price</a> amoxicillin 500 mg tablets buying amoxicillin in mexico https://amoxicillin.bid/ over the counter amoxicillin canada
can we buy amoxcillin 500mg on ebay without prescription <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">ampicillin amoxicillin</a> medicine amoxicillin 500mg medicine amoxicillin 500 https://amoxicillin.bid/ buying amoxicillin in mexico
amoxicillin 500mg price in canada <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin without a doctors prescription</a> generic amoxicillin cost purchase amoxicillin online without prescription https://amoxicillin.bid/ amoxicillin buy canada
stromectol in canada <a href=" https://ivermectin.store/# ">ivermectin 3 mg dose</a> cost of ivermectin 1% cream buy minocycline 50 mg https://ivermectin.store/ cost of ivermectin medicine
buy ivermectin <a href=" https://ivermectin.store/# ">minocycline 100 mg tablets</a> minocycline topical foam ivermectin 250ml https://ivermectin.store/ stromectol pill price
ivermectin 4000 mcg <a href=" https://ivermectin.store/# ">ivermectin over the counter uk</a> ivermectin 200 minocycline tablets https://ivermectin.store/ minocycline 50 mg online
ivermectin generic cream <a href=" https://ivermectin.store/# ">minocycline 100mg for acne</a> minocycline pill dynacin minocycline https://ivermectin.store/ ivermectin canada
amoxicillin 500mg cost <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin 500mg prescription</a> amoxicillin 500mg tablets price in india amoxicillin for sale online https://amoxicillin.bid/ amoxicillin generic
amoxicillin medicine <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin medicine over the counter</a> amoxicillin 500mg capsule cost can you buy amoxicillin over the counter canada https://amoxicillin.bid/ amoxicillin canada price
amoxicillin online canada <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin cephalexin</a> amoxicillin 800 mg price amoxicillin 500 mg where to buy https://amoxicillin.bid/ ampicillin amoxicillin
medicine amoxicillin 500mg <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">prescription for amoxicillin</a> ampicillin amoxicillin amoxicillin 500mg cost https://amoxicillin.bid/ amoxicillin 500 mg brand name
minocycline for acne 100mg <a href=" https://ivermectin.store/# ">ivermectin 3mg dosage</a> ivermectin 0.5 lotion ivermectin rx https://ivermectin.store/ ivermectin 3 mg tabs
buy minocycline 50mg for humans <a href=" https://ivermectin.store/# ">what is minocycline 100 mg used for</a> buy minocycline 50mg for humans minocycline 100mg without prescription https://ivermectin.store/ stromectol 3mg tablets
minocycline 50mg for sale <a href=" https://ivermectin.store/# ">ivermectin 90 mg</a> stromectol for humans minocycline 50 mg tablets https://ivermectin.store/ stromectol
ivermectin 0.5 lotion india <a href=" https://ivermectin.store/# ">minocycline 50mg for sale</a> buy minocycline 50mg for humans minocycline 50mg over the counter https://ivermectin.store/ stromectol brand
amoxicillin 500 tablet <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin 500mg</a> amoxicillin from canada buy amoxicillin from canada https://amoxicillin.bid/ where can i buy amoxocillin
generic amoxicillin <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">buy amoxicillin online mexico</a> can you buy amoxicillin over the counter canada amoxicillin without prescription https://amoxicillin.bid/ buy amoxicillin canada
amoxicillin 500 mg for sale <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">buy amoxicillin 500mg online</a> where can i buy amoxocillin order amoxicillin uk https://amoxicillin.bid/ amoxicillin 250 mg
cost of ivermectin medicine <a href=" https://ivermectin.store/# ">minocycline 100 mg tablets</a> minocycline brand name stromectol tab https://ivermectin.store/ stromectol where to buy
ivermectin cost uk <a href=" https://ivermectin.store/# ">order minocycline 100mg</a> ivermectin 3mg tablets price ivermectin 6 tablet https://ivermectin.store/ stromectol drug
canadian pharmacy amoxicillin <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin capsules 250mg</a> buy amoxicillin 500mg usa amoxicillin 500mg capsules price https://amoxicillin.bid/ order amoxicillin uk
cost of amoxicillin 875 mg <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">purchase amoxicillin online without prescription</a> amoxicillin no prescipion amoxicillin brand name https://amoxicillin.bid/ amoxicillin 875 125 mg tab
stromectol order <a href=" https://ivermectin.store/# ">buy minocycline 100mg online</a> ivermectin for humans ivermectin 20 mg https://ivermectin.store/ minocycline 50mg otc
what is minocycline 50 mg used for <a href=" https://ivermectin.store/# ">ivermectin over the counter</a> ivermectin 0.2mg stromectol tablets buy online https://ivermectin.store/ buy minocycline 50 mg for humans
amoxicillin generic <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin 500 mg where to buy</a> antibiotic amoxicillin amoxicillin 500 mg tablet price https://amoxicillin.bid/ generic amoxicillin cost
amoxicillin 250 mg <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">buy amoxicillin canada</a> generic amoxicillin online rexall pharmacy amoxicillin 500mg https://amoxicillin.bid/ amoxicillin in india
where to buy ivermectin pills <a href=" https://ivermectin.store/# ">stromectol tablets for humans</a> minocycline 50mg without prescription where can i buy stromectol https://ivermectin.store/ ivermectin 3
amoxicillin 200 mg tablet <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin 50 mg tablets</a> amoxicillin 500 amoxicillin capsule 500mg price https://amoxicillin.bid/ amoxicillin brand name
ivermectin 8000 <a href=" https://ivermectin.store/# ">minocycline capsulas</a> buy ivermectin for humans australia order stromectol online https://ivermectin.store/ price of ivermectin
cost of amoxicillin <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin price without insurance</a> buy amoxicillin 500mg capsules uk can you buy amoxicillin over the counter in canada https://amoxicillin.bid/ amoxicillin 500mg capsules
minocycline acne worse before better <a href=" https://ivermectin.store/# ">buy minocycline 100mg for humans</a> stromectol uk buy buy ivermectin for humans australia https://ivermectin.store/ ivermectin 3 mg tablet dosage
can you buy amoxicillin over the counter <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">buy amoxicillin online with paypal</a> buy amoxicillin 500mg online amoxicillin without rx https://amoxicillin.bid/ buy amoxicillin online without prescription
oral ivermectin cost <a href=" https://ivermectin.store/# ">minocycline mr</a> stromectol over the counter stromectol medication https://ivermectin.store/ ivermectin pills human
amoxicillin without a doctors prescription <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin brand name</a> where can i buy amoxicillin over the counter uk buy cheap amoxicillin online https://amoxicillin.bid/ generic amoxicillin over the counter
where to buy amoxicillin <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin 500 mg cost</a> buy amoxicillin online without prescription amoxicillin generic https://amoxicillin.bid/ can you buy amoxicillin over the counter in canada
can i buy amoxicillin online <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin 250 mg</a> amoxicillin 500mg no prescription can i buy amoxicillin over the counter in australia https://amoxicillin.bid/ amoxicillin medicine
ivermectin 4 mg <a href=" https://ivermectin.store/# ">ivermectin 0.08%</a> ivermectin uk ivermectin tablets order https://ivermectin.store/ ivermectin syrup
minocycline 50 mg without doctor <a href=" https://ivermectin.store/# ">ivermectin 50</a> stromectol 3 mg tablet stromectol otc https://ivermectin.store/ stromectol how much it cost
ampicillin amoxicillin <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">buy amoxicillin 250mg</a> buy amoxicillin online without prescription amoxicillin 500 mg tablet price https://amoxicillin.bid/ antibiotic amoxicillin
amoxicillin 50 mg tablets <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin price without insurance</a> order amoxicillin uk where can i buy amoxicillin online https://amoxicillin.bid/ amoxicillin 875 125 mg tab
stromectol for humans <a href=" https://ivermectin.store/# ">minocycline capsulas</a> ivermectin lice ivermectin 2% https://ivermectin.store/ ivermectin cream 1%
amoxicillin capsules 250mg <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin for sale online</a> amoxicillin medicine over the counter amoxicillin 800 mg price https://amoxicillin.bid/ buy amoxil
buy amoxil <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">buy amoxicillin 500mg canada</a> amoxicillin 250 mg price in india buy amoxicillin without prescription https://amoxicillin.bid/ order amoxicillin online
stromectol xr <a href=" https://ivermectin.store/# ">stromectol price usa</a> ivermectin price usa minocin 50 mg for scabies https://ivermectin.store/ order minocycline 50 mg online
generic name for ivermectin <a href=" https://ivermectin.store/# ">stromectol 0.5 mg</a> ivermectin 9 mg ivermectin 8000 mcg https://ivermectin.store/ minocycline 100mg online
buy amoxicillin online uk <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">where can i buy amoxicillin online</a> amoxicillin pills 500 mg amoxicillin 500mg capsules https://amoxicillin.bid/ can i buy amoxicillin over the counter in australia
canadian pharmacy amoxicillin <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin 500 capsule</a> amoxicillin 500mg capsules antibiotic amoxicillin brand name https://amoxicillin.bid/ amoxicillin 500mg prescription
stromectol 6 mg dosage <a href=" https://ivermectin.store/# ">ivermectin brand name</a> minocycline pac stromectol pill https://ivermectin.store/ buy stromectol canada
stromectol sales <a href=" https://ivermectin.store/# ">buy minocycline 50 mg</a> ivermectin cost canada minocycline topical foam https://ivermectin.store/ ivermectin cream 5%
amoxicillin generic <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin 500 mg cost</a> buy cheap amoxicillin amoxicillin 500 mg https://amoxicillin.bid/ amoxicillin capsule 500mg price
minocycline 100 mg online <a href=" https://ivermectin.store/# ">minocycline 50 mg tablet</a> minocycline manufacturer ivermectin new zealand https://ivermectin.store/ ivermectin 1 cream 45gm
amoxicillin 500mg buy online uk <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">medicine amoxicillin 500</a> where can i buy amoxicillin online amoxicillin cost australia https://amoxicillin.bid/ can we buy amoxcillin 500mg on ebay without prescription
ivermectin lice <a href=" https://ivermectin.store/# ">ivermectin 1%cream</a> ivermectin cream cost ivermectin human https://ivermectin.store/ minocycline pac
stromectol <a href=" https://ivermectin.store/# ">minocycline 50 mg for sale</a> ivermectin 0.5 ivermectin price https://ivermectin.store/ ivermectin 1%cream
amoxicillin online pharmacy <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">azithromycin amoxicillin</a> amoxicillin for sale amoxicillin 825 mg https://amoxicillin.bid/ amoxicillin where to get
ivermectin malaria <a href=" https://ivermectin.store/# ">stromectol pill</a> minocycline 100mg pills online ivermectin 3mg tab https://ivermectin.store/ generic ivermectin cream
antibiotic amoxicillin <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin tablets in india</a> where can i buy amoxicillin online amoxicillin 500 mg where to buy https://amoxicillin.bid/ canadian pharmacy amoxicillin
amoxicillin 500 mg without prescription <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin buy canada</a> amoxicillin brand name cost of amoxicillin prescription https://amoxicillin.bid/ buying amoxicillin in mexico
stromectol 3mg <a href=" https://ivermectin.store/# ">stromectol tablets buy online</a> minocycline 50 mg pills online topical minocycline https://ivermectin.store/ minocycline 50mg tablets for humans for sale
minocycline ointment <a href=" https://ivermectin.store/# ">stromectol uk</a> ivermectin price canada minocycline 50 mg acne https://ivermectin.store/ ivermectin 10 ml
how to buy amoxycillin <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin 500 mg price</a> amoxicillin price canada where to buy amoxicillin over the counter https://amoxicillin.bid/ buy cheap amoxicillin online
ivermectin 3 mg dose <a href=" https://ivermectin.store/# ">buy minocycline 50mg tablets</a> ivermectin cost in usa cost of stromectol medication https://ivermectin.store/ stromectol tablets buy online
oral ivermectin cost <a href=" https://ivermectin.store/# ">minocycline for uti</a> minocycline for rosacea buy ivermectin pills https://ivermectin.store/ oral ivermectin cost
medicine amoxicillin 500mg <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">over the counter amoxicillin</a> buying amoxicillin online buy amoxicillin canada https://amoxicillin.bid/ amoxicillin 500mg pill
where can you get amoxicillin <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin pharmacy price</a> amoxicillin without a prescription antibiotic amoxicillin https://amoxicillin.bid/ amoxicillin 500 mg cost
buy minocycline 100 mg online <a href=" https://ivermectin.store/# ">ivermectin 3mg tablets price</a> ivermectin 2ml stromectol generic https://ivermectin.store/ ivermectin price uk
order amoxicillin uk <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin 500mg capsules antibiotic</a> amoxicillin discount coupon where can i get amoxicillin 500 mg https://amoxicillin.bid/ amoxicillin medicine over the counter
ivermectin buy <a href=" https://ivermectin.store/# ">minocycline 50mg tablets for human</a> ivermectin generic name buy minocycline 50 mg for humans https://ivermectin.store/ buy minocycline 100mg tablets
amoxicillin 30 capsules price <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">ampicillin amoxicillin</a> generic amoxicillin amoxicillin 500mg capsules https://amoxicillin.bid/ azithromycin amoxicillin
ivermectin price comparison <a href=" https://ivermectin.store/# ">stromectol pill for humans</a> ivermectin 8 mg minocycline cost https://ivermectin.store/ ivermectin lotion 0.5
buy amoxicillin online uk <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin 500mg capsules antibiotic</a> generic amoxicillin over the counter amoxicillin for sale online https://amoxicillin.bid/ buy amoxicillin online mexico
stromectol lotion <a href=" https://ivermectin.store/# ">ivermectin pill cost</a> order minocycline 100 mg ivermectin generic name https://ivermectin.store/ topical ivermectin cost
buy amoxicillin from canada <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin without prescription</a> where to buy amoxicillin amoxicillin 500 mg capsule https://amoxicillin.bid/ where to buy amoxicillin 500mg
ivermectin generic <a href=" https://ivermectin.store/# ">stromectol canada</a> ivermectin buy canada ivermectin coronavirus https://ivermectin.store/ minocycline 100 mg tablet
ivermectin iv <a href=" https://ivermectin.store/# ">ivermectin 0.08%</a> ivermectin 6mg minocycline 50mg tablets for humans for sale https://ivermectin.store/ stromectol for head lice
over the counter amoxicillin canada <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin 775 mg</a> medicine amoxicillin 500mg amoxil generic https://amoxicillin.bid/ buy amoxicillin online cheap
amoxicillin pharmacy price <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin no prescription</a> buy amoxicillin online without prescription amoxicillin 500 mg price https://amoxicillin.bid/ amoxicillin 500 mg capsule
buy amoxicillin canada <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">buy amoxicillin 500mg uk</a> amoxicillin order online no prescription amoxicillin 500 mg tablet https://amoxicillin.bid/ buy amoxicillin online with paypal
can you buy amoxicillin over the counter in canada <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">how much is amoxicillin</a> amoxicillin order online no prescription buying amoxicillin in mexico https://amoxicillin.bid/ buy cheap amoxicillin
cheap zithromax pills <a href=" https://azithromycin.bid/# ">zithromax over the counter uk</a> where can i purchase zithromax online zithromax generic price https://azithromycin.bid/ zithromax capsules
amoxicillin generic <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin discount coupon</a> over the counter amoxicillin amoxicillin online canada https://amoxicillin.bid/ amoxicillin 500 mg for sale
ivermectin nz <a href=" https://ivermectin.store/# ">buy stromectol online</a> ivermectin 1 cream 45gm where to buy ivermectin cream https://ivermectin.store/ minocycline ointment
ivermectin generic <a href=" https://ivermectin.store/# ">minocycline 50 mg without a doctor</a> buy ivermectin for humans australia stromectol 15 mg https://ivermectin.store/ ivermectin 3mg for lice
generic amoxicillin over the counter <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">amoxicillin 500mg tablets price in india</a> amoxicillin order online amoxicillin 500mg no prescription https://amoxicillin.bid/ amoxicillin 500 mg online
cost of amoxicillin 875 mg <a href=" https://amoxicillin.bid/# ">where can i buy amoxocillin</a> generic amoxil 500 mg order amoxicillin online uk https://amoxicillin.bid/ amoxicillin 800 mg price